მზიანი შაბათები

უცნაურია, მაგრამ ზოგჯერ ცხოვრების ყოველდღიურ რუტინას ფეისბუქ-ფრენდის მორიგი სტატუსი გიცვლის. იგებ, რომ იგეგმება   ყოველკვირეული ტრენინგი – “მზიანი სახლის” ხელმძღვანელობით, ფსიქოლოგისათვის ძალიან მიმზიდველი სათაურით, რომელშიც ნახსენებია “პიროვნული” და “განვითარება”. მართალია, არასდროს არაფერი გსმენია ამ უკანასკნელ მზიან სახლზე, მაგრამ გულში მაინც გაივლებ, რომ იქნებ მაინც ღირს, სცადო. გადაწყვეტ, რომ ნეტთან ღამეების თენებას და “სასოწარკვეთილი დიასახლისების” ცხრა-ცხრა სერიის ყოველდღიურ ხილვას მაინც აჯობებს, სხვა თუ არაფერი. ამიტომ ეწერები და ერთ ჩვეულებრივ შაბათ დღესაც დათქმული ადგილისკენ მიეშურები…

ვაღიარებ, რომ ვღელავდი, ერთი გაფიქრები ისიც ვიფიქრე გზაში, იქნებ სისულელეა ეს იდეა-მეთქი. ვყოფილვარ სხვა ტრენინგებზეც, მაგრამ ერთი ნაცნობი მაინც მეგულებოდა იქ. ამ შემთხვევაში კი ზუსტად ვიცოდი, ვირტუალურ და თანაც შორეულ ვირტუალურ ნაცნობობას თუ არ ჩავთვლით, ჩემი არც ერთი ახლობელი იქ არ იქნებოდა. თუმცა, მეორე მხრივ, დიდად არც მინდოდა ნაცნობების ნახვა. მგონია, რომ ისინი,  მითუმეტეს, თუ მეგობრები არიან, ასეთ სიტუაციაში  გბორკავენ. რეალურ ცხოვრებაში თქვენ უკვე ჩამოყალიბებული როლები გაქვთ, იცით, რას უნდა ელოდოთ ერთმანეთისგან, ისიც იცით, ვინ რა დროსაა წამყვანი და ვინ რა დროს დაქვემდებარებული. არ მინდოდა, ტრენინგზე უკვე განსაზღვრული როლით მივსულიყავი. ასეთ დროს ზუსტად სიახლეები და ჩემს თავში ახალი თვისებების აღმოჩენა მხიბლავს. ესეც რომ არ იყოს, არის სფეროები, რომლებზეც უცნობს უფრო გულწრფელად დაველაპარაკები, ვიდრე ოჯახის წევრს. ყველაფერი ეს სწორედ ისაა, რაც მომწონს უცნობებთან ერთად ტრენინგში მონაწილეობისას.

 

უარყოფითი კი ის აქვს, რომ, ზოგადად, ახალ ადამიანთა ჯგუფში მოხვედრილი ვიძაბები და თუ თავიდანვე ვერ შევძელი თავის წარმოჩენა, თავიდანვე არ ვენდე და საერთოდაც, თუ ჩავთვალე, რომ იქ და იმათთან არ ვარ, სადაც უნდა ვიყო, ამ ურთიერთობის მთელი შემდგომი პერიოდი თავს უბედურ მუდოდ მივიჩნევ. ეს როგორც ვთქვი ცუდ შემთხვევებში და რა ხდება მაშინ, როცა ყველაფერი ისეა, როგორც უნდა იყოს?

და-რა-რა-რამ!

დღეს ტრენინგში მონაწილეობის მეხუთე შაბათია და სახლში მობრუნებულს ახლაც სიხარულისგან მიელავს თვალები. მართლა არ ვაჭარბებ, მოვდივარ სახლში და დას და მეგობარს ყურებამდე გაღიმებული ვუყვები, რა მაგარი როლური თამაშები გვქონდა, როგორ გავითამაშეთ სცენა რეალურ და ამაღლებულ სიყვარულზე, რომ ამასწინ ვიმსჯელეთ უხერხულობაზე გაცნობის მომენტში, რომ გამიჭირდა, მაგრამ ბოლოს მაინც წარმატებით შევასრულე თვალებში ცქერის სავარჯიშო…

ოღონდ ეს  “მზიანი შაბათები” არაა მხოლოდ. შაბათობით სხვადასხვა თემების გარჩევა, პრობლემების და სისუსტეების განხილვა, საინტერესო ადამიანების ნახვა, რაღაც სცენების გათამაშება კარგია, ძალიან კარგიც. მაგრამ მთავარი ისაა, რომ ყველაფერი შაბათიდან მეორე შაბათამდეც სხვანაირი ხდება და იცვლება. არც იმას ვიტყვი, რომ ყველა ტრენინგულ დავალებას ზედმიწევნით ვასრულებ, რომ თუნდაც წინა კვირას მოცემული რეკომენდაციები გავითვალისწინე და თავს ვიკავებდი უხეშობისგან, ისეთი სიტყვიერი ნაგავის გამოყენებისგან როგორიც – აუ, ნუუ, ჰოდა…  და მსგავსნია.

თუმცა მგონია, რომ ამ დავალებების ზედმიწევნით შესრულება არცაა გადამწყვეტი. მაგალითად საკუთარი თავისთვის სამი კვირის წინ დასახული გეგმა, რომ ყველა შემხვედრისთვის თვალებში მეყურებინა და თან გამეღიმა, კრახით დასრულდა და არც წინა ერთი კვირა ვიქცეოდი “ბულკივით”. მაგრამ მაინც ვგრძნობ, რომ ჩემი თვალებში ყურებადობის კოეფიციენტი 50 % -ით მაინც გაიზარდა და  თუნდაც მაშინ როცა ვუხეშობ, შიგნით პატარა სინდისიკოები დამირბიან და მანიშნებენ, რომ ეს ცუდია. ნამდვილად ვერ ვიტყვი, გარშემო ვინმე რამეს მატყობს თუ ვერა, მაგრამ მე ხომ ვიცი, რომ შიგნიდან უკეთესი გავხდი, უკეთესი თუ არა, ცოტათი უფრო სხვანაირი მაინც…

ფსიქოდრამა – ღალატი

დღეს მეორედ ვიყავი ფსიქოდრამის მონაწილე. სამსახურში რომ დიდი გაუგებრობა და ბურუსით მოცული მომავალი მაქვს, უკვე მითქვამს (ირიბად მაინც). პირად ცხოვრებაშიც გულგატეხილი შეყვარებულის როლში (ფსიქოდრამის მერე ამეკვიატა ეს სიტყვა) ვარ დარჩენილი. ასე რომ, მჭირდებოდა ზუსტად ეს: ახალი ხალხი, ახალი გარემო და ფსიქოლოგია!

ფსიქოდრამის წმინდა მეცნიერული განსაზღვრება ესაა:
ფსიქოდრამა ფსიქოთერაპიის მორენოსეული (იაკობ ლევი მორენო 1892-1974) ჯგუფური მუშაობის მეთოდია, დაკავშირებული „სპონტანურ თეატრთან“. ამ მეთოდის მეშვეობით შესაძლებლობა გეძლევა, საკუთარი თავი განსხვავებულ როლებში განიცადო, როლებს იმჟამად აქტუალური სიტუაციიდან (ან თავად შენთვის, ან ზოგადსაკაცობრიობოდ აქტუალური) გამომდინარე ირგებ. ფსიქოდრამის მიზანია საკუთარი ცხოვრებისეული რეალობის გაცნობიერება. ის ხელს უწყობს პიროვნებას, გვერდიდან დაინახოს საკუთარი მდგომარეობა გათამაშების და როლური გაცვლის მეშვეობით. ფსიქოდრამული გათამაშების დროს ადამიანი ერთდროულად არის საკუთარი დრამის მთავარი გმირი და მისი შემქმნელი (რეჟისორი).

სიტუაცია არის ასეთი: მონაწილეები ვსხდებით წრეზე, ვეცნობით ერთმანეთს, ვამბობთ საკუთარ თითო დადებით თვისებას, ვამატებთ რაიმე ჟესტს და ფსიქოდრამა გახსნილად ცხადდება:

პირველი შეხვედრა მოთელვითი ხასიათის იყო, დღეს კი როლებიც მოვირგეთ. ყველასათვის აქტუალური პრობლემა უნდა შეგვერჩია, საკუთარი გამოცდილებიდან გამომდინარე გვესაუბრა მასზე და შემდეგ ამ პრობლემის ამსახველი პატარა სცენა დაგვედგა. შევარჩიეთ ჩემ მიერ შეთავაზებული თემა: ღალატი (ეს ყველაფერი კონფიდენციალურობის ჩარჩოებშია მოქცეული, ამიტომაც მხოლოდ იმაზე ვისაუბრებ, რაც მე მეხება).

ზოგადი საუბარი ამ საკითხზე ყველას გვთხოვეს: პირადად მე, ჩემთვის აქტუალურ ორ თემაზე ვისაუბრე: პირველი, ეს იყო _ ცოლ-ქმრული ღალატი, მაშინ როცა ცოლი ღმერთქალიდან უკვე მოკვდავ ადამიანთა რიგებშია ჩამოქვეითებული, ქმარს კი ახალი თავგადასავლები და ახალი ღმერთქალი სჭირდება (ეს უშუალოდ მე არ მეხებოდა, მაგრამ მაინც…) და მეორე: როცა ”წამგლეჯის” როლში სხვა კი არა, თავად შენ აღმოჩნდები და მხოლოდ იმიტომ რომ მშიშარა ხარ (ანუ რაღაც მორალური კანონები კი არ გაბრკოლებს ისე ძლიერ, როგორც შიში) და პრობლემებს გაურბიხარ, თავს ანებებ სარისკო თამაშს (ეს უკვე ჩემი თავიდან გამომდინარე).

არ ვიცი, რატომ ვილაპარაკე ამაზე იქ და ისიც არ ვიცი, რატომ ვწერ აქ, მაგრამ ეს ისაა რაც მაწუხებს და ალბათ გამართლებას ველოდი მაშინაც და ახლაც. ასეთი საქციელის დიდი სიყვარულით, ან თუნდაც უარყოფით კონტექსტში, სხვა რაიმე სახელით მონათვლას. როცა ყველაფერი უკანასკნელ წვრილმანებამდე გარკვეულია, სრული სიმშვიდე მომიცავს ხოლმე, ეს გამომძიებლური სული კი, საკუთარ თავში ქექვისას მიაქტიურდება განსაკუთრებით.

როცა უკვე სცენაც დავდგით, ანუ გავანაწილეთ შეყვარებულებისა და კიდევ საბედისწერო მესამის (ქალი) როლი, ამ ყველაფრის განხილვაზე მიდგა საქმე და მე ”მესამეს” რასაც ჰქვია გადავუარე. პრინციპში ის ვთქვი, რასაც ვფიქრობდი: რომ ის უბრალოდ უსინდისოა, ასეთი ადამიანი კი წაგებული არასდროს არ რჩება. რაც შეეხება მოტყუებულ შეყვარებულს, ის საბრალოა, ღალატის დროსაც შესაბრალისია და თუ ამ ღალატს მიტოვება მოჰყვა, მაშინაც საწყალი იქნება. ბიჭმა თვითონ არ იცის, რა უნდა. მაგრამ ბოლოს მაინც ყველა დავინდე (ჩემში ფილანტროპმა გაიღვიძა!), დამნაშავის ძიების არეალი გავაფართოვე და დავასკვენი რომ: ბიჭი დამნაშავეა იმიტომ, რომ იმ ”მესამეს” თვალებს უჟუჟუნებდა და ”დიდი სიყვარულის” იმედი ჩაუსახა, შეყვარებული გოგო იმიტომ, რომ თვალებს იბრმავებდა და თავს იტყუებდა, და ის ”მესამე” იმიტომ, რომ ”ინტრიჟკაზე” უარი არ თქვა.

საბოლოოდ ვიტყვი, რომ ზეშთაგონება არ მწვევია, მაგრამ საკუთარი პრობლემის გაზიარებამ ცოტა გამათავისუფლა, კიდევ ერთხელ მივხვდი, რომ მიყვარს პუბლიკის წინაშე გამოსვლა და პლუს ამას, მიყვარს გულახდილობა, თუნდაც სრულიად უცნობი ადამიანების წინაშე (პირიქით, მათთან უფრო მეტადაც კი).