კონტრაქტი

speak of the devil… and you hear the rustle of his wings.

Fredric Brown 

#000000738912026513

– დავიწყო უკვე?

…

– უკანა მხრიდან დავაწერეთ, თვალის ფანქრით. პირველ ბილეთზე, გადანაკეცამდე, დიდი, აცა-ბაცა ასოებით დაწერილი „ჩუქების ხელშეკრულება“ და კონტრაქტის დასაწყისი დაეტია ვიდრე სიტყვებამდე „საკუთრებაში არსებული“, მეორე ბილეთზე კი, განსაკუთრებული გარემოებებიც იყო გათვალისწინებული, თუ მე ბოროტი განზრახვით დავმალავდი გაჩუქებული ქონების ნაკლს, ვალდებული ვიყავი დასაჩუქრებულისთვის მიყენებული ზიანი ამენაზღაურებინა. ვიმსჯელეთ კიდეც და ვერაფრით წარმოვიდგინე, ჩემი საჩუქრის ნაკლი რა შეიძლება ყოფილიყო და როგორ უნდა შეეფასებინა, მაგრამ მარწმუნებდა, სტანდარტი ასეთიაო და კონტრაქტიც მისი კარნახით შევადგინე.

ყველაფერი იმით დაიწყო, რომ ანტრაქტზე მკითხა: ღმერთის თუ გწამსო? ხომ გესმით, ჭკუა მაქვს ნასწავლი, ამ კითხვაზე პასუხს სანამ გასცემ, კარგად უნდა დაფიქრდე, ვის ესაუბრები. თუ რადიკალი ქრისტიანია, ჯობია არ გარისკო. აუცილებელი არ არის, ტყუილი თქვა, უბრალოდ უხერხულად შეიშმუშნები და თავად მასვე დაელოდები, რა თქმა უნდა, დარწმუნებული იქნება, რომ გარშემო ყველა მორწმუნეა, ამიტომ ეს კითხვაც თავისთვის, რიტორიკულად ექნება დასმული და ცოტა ხანში პასუხის მოსმენის გარეშეც გააგრძელებს საუბარს, თუ „უბრალოდ“ მართლმადიდებელია, შეგიძლია უპასუხო, რომ რაღაცის გწამს, თუმცა დიდად რელიგიური არ ხარ. ზოგიერთთან კი, შეგიძლია, თავს უფლება მისცე და სიმართლე თქვა… სიტყვა გამექცა, რაზე გავჩერდი? ჰო, იმას გეუბნებოდით, მკითხა – ღმერთის თუ გწამსო? რატომ უნდა მომეტყუებინა, არა-მეთქი, ვუთხარი. – სულისო? – სულის რანაირადღა უნდა მწამდეს-მეთქი?

სპექტაკლის გაგრძელებას ველოდებოდით და მეგონა, უბრალოდ სასაუბრო თემა გამოელია და უხერხულობამ გაახსენდა ღმერთი, მაგრამ სული როგორც კი ვახსენეთ, მაშინვე თვალები გაუბრწყინდა და საწერი მთხოვა, სხვა რომ ვერაფერი მოვნახე, თვალის ფანქარი მივეცი. მერე ბილეთები გადმოაბრუნა და თავადვე დაასათაურა, ტყუილს ვერ ვიტყვი, დანარჩენი ნაწილი მე თვითონ დავწერე, ჩემი ხელით. სული მაჩუქებინა – ჩემი საკუთარი. თუ არაფრის არ გჯერაო, ჩუქებას რა უნდაო და ჩემი სიკვდილის შემდეგ მისთვის სულის გადაცემაზე შევთანხმდით. კონტრაქტში დავწერეთ, რომ შეეძლო, ისე მოეხმარა, როგორც მოუნდებოდა. სიცილით მითხრა, – სიკვდილი რომ მოვა, ჩემს ნაცვლად შენს სულს გავატანო. ერთი წამით რაღაცამ კი გამკრა გულში, იქნებ მართლა არსებობს ეს სული და ერთი თვის გაცნობილ ადამიანს როგორ ვჩუქნი-მეთქი? მაგრამ ისეთი ეშმაკური სახით მიყურებდა (რა ორაზროვანად ჟღერს ხანდახან ეს „ეშმაკური“, ხომ?), ვერაფრით დავანახებდი, რომ ვყოყმანობდი, ამიტომ ხელიც მოვაწერე და თარიღიც ჩემი ხელით დავსვი. თქვენც იცით, არ მჩვევია ასეთ გადამწყვეტ მომენტებში უკან დახევა და სისულელეები.

#000000738912026514

– ეგ რა საკითხავია, რა თქმა უნდა, მიყვარდა! სულ თავიდან მიყვარდა თუ მინდოდა, ზუსტად ვერ გეტყვით, მაგრამ მერე და მერე ალბათ შემიყვარდა. გაცნობისთანავე მომეწონა. განა ძალიან ლამაზი იყო, მაგრამ საკმარისი იყო მის გვერდით ყოფნა და ჭლექიანივით ხვნეშა-ხვნეშით, მძიმე სუნთქვა დამეწყებოდა ხოლმე, თავში ერთი ჭკვიანური აზრი არ მიჭაჭანდებოდა და ტუჩებგამომშრალი ბლუყუნს ვიწყებდი. ეგეც ხვდებოდა და სპეციალურად მაღიზიანებდა, შემპარავად და დახვეწილად. აი, ხომ ხვდებით, რომ არ იმჩნევენ, ვითომ აქ არაფერიაო და სასწაულებს რომ სჩადიან, კი გეცოდინებათ ქალების ამბავი. ისე მეპრანჭებოდა, ვითომ-ვითომ და შეუმჩნევლად. მე თვითონ თუ გავიწევდი მისკენ, უკან იხევდა, ლამის ჭკუაზე შემშალა. ის თეატრის ამბავიც თვითონ გამიჩალიჩა, რომელი დიდი მესპექტაკლე მე ვარ, მაგრამ რაც ეგ რეკლამა დაიწყო „სურვილების ტრამვაიზე“, შანსს არ უშვებდა, არ ეხსენებინა და თვალები არ მიენაბა იმის ნიშნად, როგორ ძალიან უნდოდა იქ წასვლა. ქვეყნის ფული მივათხლიშე ორ ქეციან ბილეთს, მაგრამ მეტის მოთმენა არ შემეძლო, ეს ქალი მაგიჟებდა და რას არ ვიზამდი მაგის გამო. ანტრაქტზე უცებ დამარტყა, ნეტავ მორწმუნე ხომ არ არის და იმიტომ ხომ არ იხევს რაღაც-რაღაცეებზე უკან-მეთქი? მაგიტომ ვკითხე ღმერთზეც და სულზეც, არაფერი გეგმა არ მქონია წინასწარ, რა სისულელეა! მერე უბრალოდ შევყევით და ეგ კონტრაქტიც ეგრე ხუმრობა-ხუმრობაში დავწერეთ. არ დაიჯერებთ და მგონი ზუსტად ამან გაჭრა. სულის გაჩუქებამ აღაგზნო თუ რა დაემართა, არ ვიცი, მაგრამ თეატრიდან სახლამდე მიმაცილებინა თავი და მერე ხომ გესმით, ყველაფრის მოყოლა ისედაც რა საჭიროა.

#000000738912026513

– რატომ მეკითხებით მაგას? არ იყო თავის დროზე ცუდი ბიჭი, სიმპატიურიც კი ეთქმოდა, თან ვხედავდი, რომ ჩემზე გიჟდებოდა. ისიც მომწონდა ცხვირით რომ დავატარებდი და გამოვალენჩე. რა ვი, რატომ ხდება ხოლმე ეგრე, თვითშეფასება გეზრდება, თუ რაც არის, მაგრამ გსიამოვნებს ხოლმე ადამიანს, სხვას რომ გამოალაყებ. კი მიზიდავდა, მაგრამ საერთოდ არ ვიმჩნევდი, ისე ტექნიკურად ვაბამდი. ხანდახან ერთი სიამოვნებაა ქალობა, თქვენ ხომ გესმით, რას ვგულისხმობ? მერე ერთად დავიწყეთ ცხოვრება, დიდხანს არ ვორსულდებოდი და ანალიზები გავიკეთეთ, მაშინ გავიგეთ, რაც სჭირდა. რამდენიმე თვეში დაილია, ჩამოხმა და მაგის გამჭვირვალე კანსმიღმა ლამის სისხლის დინებას ვხედავდი. რა მკურნალობაზე იყო ლაპარაკი, შუბლზე ეწერა, რომ განწირული იყო. მეცოდებოდა და ვუვლიდი როგორც შემეძლო ისე, მაგრამ ეჭვიანობა რომ დაიწყო და ხასიათი დაუმჟავდა, მაშინ კი ყელში ამომივიდა. გავიდოდი ან მეგობართან, ან ამის წამალზე და სახლში დაბრუნებულს უხმოდ დამხვდებოდა თავის საყვარელ სავარძელში ჩასვენებული, პულტით ხელში. უხმოდ მაკვირდებოდა ხოლმე, ზიზღით თუ რაღაც აუხსნელი გრძნობებით სავსე ყვითელი თვალებით. შიგნეულს მიწვავდა ეგ მზერა, მაგრამ ხმას არ იღებდა და მე რა უნდა მეთქვა? ასე რატომ მიყურებ-მეთქი, ხომ არ ავუშარდებოდი?

ერთ დღეს კიდევ ეტყობა ამოასხა, თუ რაც იყო, ღამით სახლში დაბრუნებულმა კარები რომ გამოვაღე, უკვე იქ მელოდა, ყვირილი დამიწყო, სულ წაეშალა ეგ ყვითელი სახე. მიყვიროდა – მღალატობო, ბოზი ხარო, ყოველთვის ბოზი იყავიო. ვინ იცის როდინდელი ამბები და დაგვიანებები გაიხსენა. ხელები საცოდავად უკანკალებდა და ეგ მელოტი თავიც ისე სასაცილოდ უქიცინებდა, კინაღამ გული ამერია და მაშინ მივახალე, საწყალი ხარ-მეთქი, ვითომ ძლიერი და საშიში ხარ და სინამდვილეში ლაჩარი-მეთქი, მარტო ილანძღები და შხეფებს უშვებ, წყლის თოფივით-მეთქი. ნეტავ თუ ხვდებოდა მაშინ, რომ მთელი გულით მძულდა. არ ვიცი, მოისმენს თუ არა ამ ჩანაწერს, მაგრამ მინდა, რომ მოასმენინოთ, მინდა იცოდეს, რომ დავასწარი და მე თავიდანვე მძულდა, იქამდე მძულდა, სანამ თვითონ შემიძულებდა, უთხარით, რომ მე უფრო ადრე დავიწყე მაგის სიკვდილზე ფიქრი, მაგან უბრალოდ ცოტათი დამასწრო.

#000000738912026514

რამ დამაბრმავა აზრზე არა ვარ, თავიდანვე ბოზი იყო, რა მიხვედრა მაგას უნდოდა. ბოლოს ჩემი ავადმყოფობით სარგებლობდა და ვითომ ჩემს ექიმებთან და წამლებზე დადიოდა, ეგ ავხორცი და გახრწნილი ქალი. იმ დღეს 100 ჯერ დავურეკე და ერთხელ არ აიღო, სახლში დაბრუნებულმა მომახალა – ვიბრაციაზე მქონდა და არ მესმოდაო, ეგ თქვა და ტვინში ამასხა, სულ ბოზი და გათახსირებული ვეძახე. ეგ ნაგავი ქალი ეგა! მომაკვდავი ქმარი რომ გყავს და დაბოზაობ, სხვა რა უნდა გერქვას, კიდევ კეთილად მოვექეცი, მე თუ მკითხავთ.

იმ დღეს ვუსმენდი დისქავერიზე, თურმე შავი ფერისადმი მოკრძალებისა და აღსასრულთან მისი დაკავშირების საფუძველი ქვის ხანის ადამიანების ღამისა და სიბნელისადმი შიში ყოფილა, მისი მოულოდნელობებით, საფრთხითა და სიკვდილით სავსე წიაღიო. მაგრამ მე რომ ვიცნობ, ის სიკვდილი ყვითელია, თვალის გარსში გიძვრება და კანში გიფუთფუთებს, იქამდე, სანამ კანი გამჭვირვალე მოყვითალო არ გაგიხდება, კბილებს კი, მონაცრისფრო ყვითელი ნალექი არ დაედება და მერე უკვე აღარ იცი, ვის უყურებ, შენს საკუთარ თავს თუ შენში დაბუდებულ ყვითელ სიკვდილს.

მომაკვდავი კი მერქვა, მაგრამ მარტოს სიკვდილიც არ მაფიქრებდა უკვე, ოღონდ ეს ქალი არ მენახა, უკვე დაშორებაზე ვფიქრობდი და ჩემი ნივთებისა და საბუთების გადალაგებაზე. ეგ კონტრაქტიც მაშინ ვიპოვე, ძველ წერილებსა და საბუთებში ჩაკარგული, 2 წლის წინ, „სურვილების ტრამვაის“ წარმოდგენის ანტრაქტისას დადებული. დავინახე თუ არა ეგრევე ვიცანი რაც იყო და მაშინვე თითქოს რაღაცამ დამკრა თავში. გქონიათ ეგეთი შეგრძნება? თითქოს ტვინში გასაღები გადაგიტრიალდება და რომელიღაც უჯრაში აქამდე ჩაკეტილი აზრები ნელ-ნელა, ფრთხილად და შემპარავად იწყებენ ამოსვლას. ხვდები, რომ ეს სისულელეა, რომ ამ ბილეთებზე მინაჯღაბნ სიბრიყვეს ძალა არ აქვს, რომ კვდები და სხვისგან ნაჩუქარი სული ვერ გადაგარჩენს, რომ სიკვდილს საკუთარი ცოლის სულის შეთავაზებით ვერ შეაბამ. იცი ეს ყველაფერი, მაგრამ ღამით, როდესაც წვები და გვერდიდან შენი ცოლის მშვიდი სუნთქვა გესმის, თავში თითქოს საიდანღაც ხელახლა მოძვრებიან ეგ აზრები, ცდილობ, არ იფიქრო, რაც ძალი და ღონე გაქვს თვალებს ხუჭავ, და უხმოდ ღიღინსაც კი იწყებ, რომ ეს ფიქრები გაიფანტოს. მაგრამ არაფერი გშველის და შენში კითხვის ნიშნად ისევ ფეთქავს ერთადერთი სიტყვა: იქნებ? იქნებ?

თვითონ ის დღე თუ გაინტერესებთ, როგორ იყო და საღამოს მისი საყვარელი სალათი გავუმზადე, სოუსში ჩემივე საძილე წამლების აბები ჩავუფშხვენი, ჯერ ვფიქრობდი, რომ 8 საკმარისი იქნებოდა, მერე შემეშინდა და დავამატე, კიდევ 4, მერე კიდევ 2 და ბოლოს დამატებით 6, წამლის გამოზოგვა და გარისკვა ნამდვილად არ ღირდა. თეფში წინ დავუდე, მე კი, ვითომ ტელევიზორს მივუჯექი და ყავის სმა დავიწყე. თან თვალი მისკენ მეჭირა და ვზვერავდი, ხომ კარგად ჭამდა. როდესაც ყოვნდებოდა, სული მელეოდა, მეშინოდა, არ გადაიფიქროს, ჭამა არ შეწყვიტოს-მეთქი და ამას რომ წარმოვიდგენდი, ვგრძნობდი, რომ უკვე ვეღარაფერი შემაჩერებდა, რომ თუ ჭამას მიატოვებდა, სახეს დავუჭერდი და ძალით ჩავტენიდი პირში ამ დახეხილ სტაფილოებსა და მწვანე ფოთლებს, იქამდე ჩავტენიდი, სანამ ყველაფერს არ მოვასუფთავებინებდი, სანამ სოუსის უკანასკნელ წვეთებსაც არ მივაგლესდი პურს და ძალით არ შევთხრიდი პირში. მაგრამ არ მომიწია ამის გაკეთება, მშვიდად ჭამდა. ღამენათევი იყო და თვალების გარშემო მოლურჯო წრეები ეტყობოდა. მთელი წინა ღამე ვბორგავდი და ჩემს გამო არ ეძინა, ვიცოდი. ისე ეს ამბავი მამშვიდებდა კიდეც, ჩემს თავს ვეუბნებოდი, რომ აწი ღამის გათენება აღარ მოუწევდა, რომ შეეძლო მშვიდად დაეძინა უკუნისამდე. ჯიბეში კი, კონტრაქტს ვსინჯავდი ხელით, აი, გული რომ გებერება ღელვისგან და ლამის ტკივილად გრძნობ მკერდთან მოწოლილ ემოციებს, ხომ გამოგიცდიათ? ეგრე ვიყავი, ისე ვბღუჯავდი ამ ბილეთს, როგორც ხსნის ერთადერთ იმედს. მთავარია იმას მალე ჩასძინებოდა და მერე უკვე ყველაფერი კარგად იქნებოდა. ნაჩუქარი სული საკუთარის სანაცვლოდ, მაინც როგორ მოვიფიქრე ეს ყველაფერი? ნეტავ გული ხომ არ მიგრძნობდა იმ სპექტაკლზე რამეს, ეშმაკმა იცის, რა იყო და როგორ. რას გეუბნებოდით? მოკლედ, თითქმის ბოლომდე შეჭამა ეგ სალათი, და მალევე ჩაეძინა, ჩემი ხელით დავაფარე პლედი. ვიჯექი და ხან ტელევიზორს ვუყურებდი, ხან ამას გავხედავდი, ვხედავდი როგორ აუდ-ჩაუდიოდა მკერდი სუნთქვის დროს, ოღონდ ეგ ცოტა ხანი იყო, მალევე გაჩერდა. ღამის 2-ზე დავწექი, ასე კარგად კარგა ხანია არ მიძინია, მგონი სიზმარში ვიფრინე კიდეც. არ ვიცი, ახალი სუნთქვა გამეხსნა თუ რა იყო, მეორე დღეს თითქოს სიყვითლემაც იკლო და მეტი ვჭამე, მთელი დღე კარგ ხასიათზე ვიყავი, მესამე დღეს ვერანდაზე გავედი და ვარჯიშიც კი ვცადე. სახლიც მივალაგე და კატლეტები შევწვი, ამ დამპალ ვეგეტარიანელს ხომ კატლეტს ვერ გააკეთებინებდი… ეგ დღეები ხელახლა დაბადებულივით ვცხოვრობდი. დაიჯერებთ? ღამე არც კი ვახველებდი. მერე თქვენც მოხვედით, არასდროს არ მომწონდა ეგ ჩემი მეზობელი ძაღლის ყნოსვით, ეგ დამპალი კაცი რომ არა ვერავინ ვერაფერს გაიგებდა! ვერაფერს მიხვდებოდით, თქვე დამპალო ღორებო! მოიცა, სად მიდიხართ? ის კი არ მიგულისხმია, რომ დავამთავრე, დიქტოფონს რატომ მირთავთ? ხომ შეიძლება თავის გასამართლებლად რამე კიდევ ვთქვა, მომაკვდავი ადამიანი ვარ, ისედაც მალე ვკვდები, ციხეში ვერ გავძლებ, ეს უნდა გესმოდეთ…

…

– მოიცა პოლიციელი არ ხართ? აბა ვინ ჯანდაბა ხართ? ხმა გამეცით!

…

– არა, შუქი არ ჩააქროთ! შუქი არ ჩააქროთ-მეთქი!